Tien tips om belastingen te besparen

Ondertussen heeft het ministerie van Financiën allicht ook bij u de beruchte bruine enveloppe voor de inkomstenbelasting in de brievenbus bezorgd. In dit verband is het nuttig even stil te staan bij een aantal belastingvoordelen waarop desgevallend aanspraak kan gemaakt worden. We beperken ons hierbij in hoofdzaak tot deel I van de aangifte in de personenbelasting.

Niet onmiddellijk in de portemonnee
In de regel kan pas aanspraak gemaakt worden op diverse belastingvoordelen nadat de uitgave in de belastingaangifte werd opgenomen, dus in het formulier ingevuld in het jaar ná dat van de uitgave. Daardoor krijgt u het financiële voordeel ook niet meteen in handen. U moet wachten tot u uw aanslagbiljet (het document met de berekening van uw belasting) van de fiscus hebt ontvangen. De enige uitzondering daarop vormt het belastingvoordeel voor een “schone” auto. In dat geval krijgt u meteen bij de aankoop van een nieuwe benzinewagen een korting van 3 % of 15 % op de factuur afhankelijk van het feit of de CO₂-uitstoot meer of minder dan 105 gram per kilometer bedraagt met een maximum van 130 gram per kilometer.

De fiscus past daarenboven niet altijd hetzelfde mechanisme toe om het belastingvoordeel toe te kennen.

Soms kent hij een belastingvermindering toe. Dat kan tegen een vast percentage zijn of tegen een variabel percentage, meer bepaald de marginale aanslagvoet (het tarief van toepassing op de hoogste inkomensschijf) of de bijzondere gemiddelde aanslagvoet (tussen 30 en 40 % al naargelang de beroepsinkomsten). In dat geval trekt hij een bedrag af van de belasting die u verschuldigd bent. Dat is slecht nieuws voor wie weinig of helemaal geen belastingen betaalt. De belastingvermindering gaat dan verloren. U kan het overschot immers niet overdragen naar het volgende aanslagjaar.

Dan weer trekt de fiscus een bedrag af van uw belastbaar inkomen. Daardoor daalt uw belastbaar inkomen en wordt een kleiner bedrag tegen uw marginale aanslagvoet belast.

Onderstaand kan u tien tips vinden die enkele tientallen tot duizenden euro belastingvoordeel kunnen opleveren.

Tip 1: Hypothecaire lening

Iedereen weet dat een hypothecaire lening fiscaal aftrekbaar is, maar het is niet altijd interessant om de premie van uw schuldsaldoverzekering fiscaal aan te geven. Een aangifte heeft tot gevolg dat eventuele latere uitkeringen belastbaar worden. Dat is zelfs het geval als u de premie slechts één keer fiscaal benutte.

Indien u in 2009 een lening afsloot met een looptijd van ten minste 10 jaar voor de aankoop, oprichting of verbouwing van een enige en eigen woning, dan worden de kapitaalaflossingen, intrestbetalingen en de premies voor de levensverzekering samengeteld (systeem van de woonbonus).
Het totale bedrag dat recht geeft op een fiscaal voordeel is voor inkomstenjaar 2008 begrensd op maximaal 2.720 euro. Het is perfect mogelijk dat u dat maximumbedrag al bereikt met de kapitaalaflossingen en de intrestbetalingen alleen. In dat geval geeft u de premies van de schuldsaldoverzekering beter niet aan. Ze leveren geen fiscaal voordeel op en zo vermijdt u een latere belasting van uitkeringen. Er bestaat wel de mogelijkheid om de premie voor een schuldsaldo- (of andere levens)verzekering met terugwerkende kracht te betalen en dit jaar nog op uw belastingaangifte in te vullen (zie tevens tip 2).


Voor het oude fiscale systeem (leningcontracten voor vóór 1 januari 2005 of niet aan de voorwaarden voor de aftrek van enige en eigen woning voldaan) geldt dezelfde opmerking. Als u met de in aanmerking komende kapitaalaflossingen alleen al het maximum bereikt (1.990 euro voor inkomstenjaar 2008), dan geeft u de premies van de levensverzekering beter niet meer aan.

Ook de samenloop van een gewone levensverzekering (niet gerelateerd aan het woonkrediet) en de woonbonus is niet altijd fiscaal voordelig. Het bedrag dat in aanmerking komt voor belastingvermindering voor het langetermijnsparen (bijvoorbeeld premies levensverzekering) moet immers verminderd worden met het gebruikte deel van de basisaftrek van het nieuwe systeem. Alleen als de jaarlast van intrestbetalingen en kapitaalaflossingen relatief laag is, levert een levensverzekering een belastingvermindering op.

Als uw lening afloopt en u dus geen kapitaal en intrest meer betaalt, ontstaat er opnieuw ruimte voor premies van levensverzekeringen. U kunt uw fiscale korf vullen met andere betalingen, zoals premies voor levensverzekeringen. Die komen tot maximaal 1.990 euro (afhankelijk van het beroepsinkomen) in aanmerking voor een belastingvermindering (inkomsten 2008).

Echtgenoten en wettelijk samenwonenden die samen worden belast en die beiden recht hebben op de aftrek enig en eigen woning, mogen de aftrekbare bedragen vrij onder elkaar verdelen, zolang elk van hen niet boven zijn eigen maximumbedrag gaat. Oorspronkelijk moest elke partner ten minste 15 % van het aftrekbare bedrag vermelden, maar die beperking is vanaf 2008 opgeheven. Daarenboven mag de verdeling elk jaar gewijzigd worden.

Tip 2: Bespaar belastingen met terugwerkende kracht

Als u in de loop van dit jaar een woonkrediet afsluit, zorgen de kapitaalaflossingen en intresten er hoogstwaarschijnlijk voor dat uw fiscale korf voor 2009 volledig vol zit. De premie voor uw schuldsaldoverzekering levert u in dat geval geen fiscale aftrekmogelijkheden meer op. Het is dan zelfs nadelig om die premie aan te geven (zie tip 1).

Om toch het belastingvoordeel op uw schuldsaldopremie mee te pikken, kan de schuldsaldopremie met terugwerkende kracht betaald worden. Zo lijkt het alsof de premie in 2008 werd gestort en geniet u belastingvoordeel voor dat inkomstenjaar. De premie voor een schuldsaldoverzekering valt onder het stelsel van het langetermijnsparen waardoor de verbeterde gemiddelde aanslagvoet van toepassing is. Concreet ligt die tussen 30 % en 40 %.

Met die kunstgreep kan u maximaal 6 maanden teruggaan in de tijd. Dat betekent dat de schuldsaldopremie uiterlijk op 30 juni 2009 betaald moet zijn om hem voor het inkomstenjaar 2008 te kunnen aangeven.

Als u opteert voor een retroactieve premiebetaling, kan u beter meteen voor het volle pond gaan. De kans is klein dat uw fiscale korf voor het inkomstenjaar 2008 volledig gevuld is. U kan ze dan beter vullen met de maximaal aftrekbare schuldsaldoverzekeringspremie. Voor het inkomstenjaar 2008 ligt de bovengrens op 1.990 euro verhoogd met 660 euro gedurende de eerste 10 jaar van de lening, met nog eens 70 euro erbij als het gezin ten minste 3 kinderen ten laste telde op 1 januari van het jaar na het leningsjaar (totale aftrek dus van 2.720 euro).

Ook de eerste premie voor een levensverzekering kan u voorlopig nog retroactief betalen. Indien u thans weinig aftrekmogelijkheden hebt en belastingen moet bijbetalen, dan is het een optie om nu een levensverzekering te onderschrijven en de eerste premie met terugwerkende kracht te betalen. Meteen kan u dan een extra aftrekpost op uw eerstvolgende belastingaangifte invullen. Let er wel op dat ook hier de maximale retroactiviteit 6 maanden bedraagt.

Tip 3: Energiebesparende uitgaven

Sinds 2003 kent de fiscus al een belastingvermindering toe voor energiebesparende investeringen aan een woning, zoals het plaatsen of vervangen van dubbele beglazing, dakisolatie, het plaatsen van zonnepanelen. Niet alleen eigenaars, maar ook huurders komen daarvoor in aanmerking.
De belastingvermindering bedraagt, ongeacht het soort van de werkzaamheden, 40 % van het totaal betaalde bedrag (incl. btw). Er geldt evenwel een maximum van 2.650 euro per woning, ongeacht of het nieuwbouw of renovatie betreft. Dit komt overeen met een totale uitgave van 6.625 euro.
In specifieke gevallen kan dat maximum worden verhoogd. Als de totale uitgave in 2008 hoger uitvalt dan 6.625 euro maar tevens de installatie van een systeem van waterverwarming door middel van zonne-energie en/of de plaatsing van zonnepanelen betreft, is op die specifieke uitgave een bijkomende belastingvermindering van maximaal 790 euro van toepassing. In deze veronderstelling kan de maximale vermindering neerkomen op 3.440 euro.
Voor uitgaven in 2009 mag u het bedrag waarmee u boven het maximum uitkomt, op de volgende drie jaar overdragen indien de woning ten minste vijf jaar oud. Tot nu toe bestond de enige mogelijkheid erin om te vermijden dat een deel van de uitgave geen recht gaf op belastingvermindering, de betaling over verschillende jaren te spreiden. Dat blijft interessant voor woningen minder dan vijf jaar oud.
Indien in een en hetzelfde jaar in verschillende woningen energiebesparende uitgaven worden gedaan, dan geldt het maximum apart voor elke woning.

Tip 4: Woningbeveiliging

Wie in 2009 in België zijn woning beveiligd tegen inbraak kan tot 690 euro belastingvermindering genieten. U kan 50% van de uitgaven met een maximumbedrag van 690 euro inbrengen. De werken dienen wel uitgevoerd te worden door een vakman die een attest kan voorleggen dat zijn product voldoet aan de vooropgestelde inbraakwerende eisen. Ook huurders kunnen aanspraak maken op deze belastingvermindering.

Tip 5: Belastingkrediet voor zelfstandigen

Dit belastingkrediet is een belastingvermindering voor alle zelfstandigen, die neerkomt op 10 % van de aangroei van de middelen die de betrokkenen in hun beroepsactiviteit hebben geïnvesteerd, met een maximum van 3.750 euro.
De geïnvesteerde of eigen middelen zijn het verschil tussen enerzijds de fiscale of boekwaarde van de goederen die in de beroepsactiviteit zijn geïnvesteerd en anderzijds het bedrag van de schulden voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid met een looptijd van meer dan één jaar.
Om de aangroei van de eigen middelen te berekenen, moet eerst het bedrag bepaald worden van uw eigen middelen gedurende de drie voorgaande jaren, om vervolgens het hoogste bedrag van de drie voorgaande jaren te gaan vergelijken met de eigen middelen op het einde van 2008.
Op het positieve verschil kent de fiscus een belastingkrediet toe van 10 %, met een maximum van 3.750 euro. Dit bedrag zal worden afgetrokken van de belasting met betrekking tot de winst van uw zelfstandige activiteit in 2008. Als op de winst geen belasting verschuldigd is, wordt het belastingkrediet naar later overgedragen, maar dan kan hooguit drie keer.

Tip 6: kostenforfait vs. werkelijke beroepskosten - Bijdrage financiële verantwoordelijkheid

Bedienden en vrije beroepsbeoefenaars mogen hun beroepskosten forfaitair begroten. De toekenning hangt af van het bedrag van het loon, en wel volgens een degressieve schaal. Per inkomensschijf wordt telkens een andere aanslagvoet toegepast die daalt naarmate de inkomsten toenemen. Er geldt wel een absoluut maximum van 3.380 euro (inkomstenjaar 2008) dat van toepassing is voor een belastbaar inkomen vanaf 56.769 euro.
Indien de uitgaven inherent zijn aan de beroepsactiviteit, gedragen of betaald in 2008, bewezen kunnen worden en ze slechts worden afgetrokken ten belope van het beroepsgebruik, kunnen deze uitgaven als werkelijke beroepskosten worden aangegeven.
Als u uw werkelijke beroepskosten inbrengt en daarbij blijkt dat die lager uitvallen dan het kostenforfait, trekt de fiscus het aftrekbare bedrag automatisch op tot het kostenforfait wanneer u loontrekkende of bedrijfsleider bent. Dat doet hij niet wanneer u vrije beroepsbeoefenaar bent.

De zogenaamde bijdrage financiële verantwoordelijkheid ziekenfondsen is aftrekbaar als werkelijke beroepskosten bovenop het kostenforfait. Bij de aangifte dient geen bewijs van betaling toegevoegd te worden. De ziekenfondsen bezorgen het bedrag van deze bijdrage immers al aan de fiscus. Het aftrekbare bedrag hangt af van het ziekenfonds waarbij u bent aangesloten en van het feit of u als loontrekkende of op zelfstandige basis werkt.

Tip 7: Pensioensparen

Wie geld opzij zet om zich te verzekeren van een appeltje voor de dorst (via een pensioenspaarrekening of een individuele levensverzekering) op pensioenleeftijd heeft recht op een belastingvermindering. In 2009 mag u maximaal 870 euro per persoon aangeven, maar de aftrek blijft bestaan naast de aftrek door de woonbonus.
Om deze premie fiscaal in mindering te brengen, moet ze betaald worden vóór 31 december van het kalenderjaar en kan derhalve niet met terugwerkende kracht worden betaald.

Tip 8: Bepaling eigen woning

Indien u eigenaar bent van verschillende woningen die u zelf bewoont (en dus niet verhuurt), dan mag u kiezen welke woning u als zogenaamde eigen woning beschouwt. De eigen woning is immers vrijgesteld in de personenbelasting. Als derhalve uw buitenverblijf (zelfs gelegen in het buitenland) een opmerkelijk hoger kadastraal inkomen heeft dan uw eigen woning, dan hebt u er belang bij uw vakantieverblijf als eigen woning op te geven en de gezinswoning als tweede verblijf.

Tip 9: Kinderopvang

Uitgaven gedaan voor de opvang van uw kinderen binnen de EU mag onder bepaalde voorwaarden worden afgetrokken.
Het kind mag hoogstens de leeftijd van 12 jaar hebben bereikt in 2008 en dient wel ten uwe laste te zijn. Bij gescheiden ouders die voor hun kinderen de gelijkmatige verdeling van de huisvesting toepassen, mag de ouder die de kinderen niet ten laste heeft, toch de opvangkosten aftrekken die hij/zij heeft betaald. Het officieel attest van de erkende opvanginstelling of opvanggezin dient evenwel op zijn/haar naam te zijn uitgereikt.
Indien het kind 12 jaar is geworden in 2008, mogen de opvangkosten slechts in mindering worden gebracht tot de 12e verjaardag.

Tip 10: PWA- en dienstencheques

Kleine huishoudelijke werken kunt u betalen met PWA-cheque of dienstencheques. De uitgaven voor de PWA-cheques geven altijd recht op een gewone belastingvermindering, dus tegen 30 tot 40 %, terwijl de uitgaven voor de dienstencheques recht geven op een vaste belastingvermindering van 30 %, of sinds inkomstenjaar 2008 eventueel op een belastingkrediet (dus een terugbetaling) voor belastingplichtigen met een belastbaar inkomen van hooguit 22.870 euro die dienstencheques hebben gekocht.
Voor 2008 houdt de fiscus voor beide uitgaven samen rekening met maximaal 2.400 euro. Elke partner van een getrouwd of wettelijk samenwonend paar kan afzonderlijk aanspraak maken op dat maximum. Indien zowel PWA- en dienstencheques worden gekocht voor meer dan 2.400, dan zal de fiscus voorrang geven aan de PWA- of dienstencheques volgens wat het meest voordeel opbrengt.

Bovenstaande tips dienen uiteraard afgewogen te worden aan uw persoonlijke situatie. Zij kunnen leiden tot een enorme belastingbesparing.

Jaimie Wilms
Senior Advisor Alaska