No show bij een medisch gerechtvaardigde chirurgische ingreep
Het is niet in strijd met de medische deontologie dat een arts of een instelling van de patiënt een vergoeding eist voor de door zijn toedoen geleden schade. Dit geldt ook in geval van late annulering of het niet verschijnen voor een geplande chirurgische ingreep.
1. De juridische geldigheid van het vragen van een schadevergoeding valt niet onder de bevoegdheid van de Orde der artsen.
De nationale raad beperkt zich tot de opmerking dat een schadevergoeding, naast een geldige overeenkomst en een fout, ofwel het bewijs vereist van de daadwerkelijk geleden schade, ofwel moet vastgelegd zijn in een geldige contractuele clausule waarvan de patiënt nauwkeurig in kennis gesteld is en die hij aanvaard heeft.
Een schadebeding moet duidelijk en in begrijpelijke taal worden opgesteld en moet wederkerig en proportioneel zijn.
Indien de clausule misleidend is in de zin van het Wetboek van economisch recht, is ze nietig1.
Dit is bijvoorbeeld het geval indien ze bepaalt dat alleen een late annulering door de patiënt aanleiding geeft tot schadevergoeding, zonder te voorzien in wederkerigheid indien de ziekenhuisinrichting of de arts in gebreke blijft. Hetzelfde geldt indien de voorziene schadevergoeding duidelijk de omvang van de potentiële schade overschrijdt.
Het recht om af te zien van zorg2 stelt de patiënt in staat om zijn toestemming in te trekken, maar ontslaat hem niet van een eventuele schadevergoeding als hij een fout begaat. De fout kan bestaan uit het uitblijven of de laattijdigheid van de annulering. De beoordeling van de laattijdigheid is een feitelijke kwestie. De annuleringstermijn die vastgelegd is in een schadevergoedingsclausule in geval van niet-verschijnen voor een medische ingreep moet het recht van de patiënt om af te zien van zorg eerbiedigen en overeenkomen met het moment waarop de annulering schade veroorzaakt.
Wanneer het niet nakomen van de afspraak geen fout inhoudt (bijvoorbeeld in geval van overmacht), kan aan de patiënt geen schadevergoeding gevraagd worden.
2. Op deontologisch vlak zou de problematiek van het niet verschijnen van een patiënt voor een medisch gerechtvaardigde chirurgische ingreep, waarvan de noodzaak en de voordelen hem uitgelegd werden en waarmee hij na bedenktijd vrijwillig ingestemd heeft, breder benaderd moeten worden dan alleen vanuit financieel oogpunt.
Om dit tegen te gaan, dient ongetwijfeld een reeks maatregelen genomen te worden die inspelen op de verscheidenheid van de oorzaken. Net zoals automatische herinneringen algemeen geworden zijn, kunnen ook andere structurele oplossingen ontwikkeld worden.
De financiële, professionele of familiale situatie van de patiënt kan een belemmering vormen voor de zorg. Door de toegang tot nauwkeurige informatie over de kosten van de zorg, de omvang van de verzekeringsdekking of de sociale rechten te vergemakkelijken, en door een alleenstaande patiënt door te verwijzen naar een dienst die hem kan helpen bij de thuiszorg of hem kan aflossen als hij voor een afhankelijke persoon zorgt, kunnen moeilijkheden voorkomen worden.
De arts-patiëntrelatie moet de patiënt de mogelijkheid bieden om zijn vragen, zorgen en angsten te uiten.
Ten slotte, en meer in het algemeen, moet de sensibilisering van patiënten over het belang van het nakomen van afspraken en de gevolgen van late annuleringen voor de organisatie van de zorg gepaard gaan met een eenvoudig annuleringsproces.