Grondwettelijk Hof verwerpt beroep tegen COVID-vaccinatie apothekers

De wet van 28 februari 2022 machtigt de officina-apothekers ertoe om onder bepaalde voorwaarden het COVID-19-vaccin voor te schrijven en toe te dienen. De Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS) had de vernietiging van die machtiging gevorderd.

Volgens het Hof wordt het recht op bescherming van de gezondheid, gewaarborgd bij artikel 23 van de Grondwet, evenwel niet in aanzienlijke mate verminderd door apothekers te machtigen het Covid-19-vaccin voor te schrijven en toe te dienen. Het Hof beklemtoont onder meer dat de apothekers enkel ertoe worden gemachtigd tegen COVID-19 te vaccineren, op voorwaarde dat zij met succes een specifieke opleiding hebben gevolgd. Bovendien gaan apothekers om met geneesmiddelen en vereisen hun opdrachten hiervoor een expertise. Aangezien de apotheken over een ruimte moeten beschikken waarin een vertrouwelijk gesprek kan worden gevoerd met de patiënt, is de vertrouwelijkheid van de vaccinatie gewaarborgd. Ten slotte zijn volgens het Grondwettelijk Hof het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en het recht op eerbiediging van het privéleven evenmin geschonden.

BVAS erkent de uitspraak van het Grondwettelijk Hof met betrekking tot de Covid-vaccinaties, maar zal zich blijven inzetten voor het behoud van de huisarts als de primaire mandaathouder van het zorgvoorschrift en als verantwoordelijke voor het beslissingsproces, zowel op diagnostisch als therapeutisch vlak. Het overhevelen van medische taken naar andere zorgverleners draagt bij aan de uitholling en devaluatie van het artsenberoep. Taakdelegatie is uiteraard mogelijk, mits respect voor de deelexpertise van andere zorgactoren zoals onder meer  de apothekers. Maar laat het duidelijk zijn: BVAS zal altijd blijven verdedigen dat het domein van expertise van de huisarts in hun eigen handen en onder hun eigen beheer moet blijven. Voor BVAS vallen vaccinaties nog steeds binnen het expertisegebied van artsen. 

Wat ons ook bekommert is dat niet alleen de argumenten van BVAS worden opzijgeschoven, maar ook de positie van de Hoge Gezondheidsraad die in haar brief naar Minister Vandenbroucke op 17.03.2021 inzake de vereiste bekwaamheden voor vaccinatie nog schreef: “Ingeval de vaccinatiehandeling wordt uitgebreid tot andere dan de huidige toegestane zorgverleners, dan stelt de HGR voor om:

• Geef de voorkeur aan vaccins die bekend zijn en al enkele jaren routinematig worden gebruikt; waarvan de frequentie en het soort bijwerkingen zijn gedocumenteerd en waarvan het beheer goed is omschreven. Dit betekent dat COVID-19-vaccins momenteel onder direct medisch toezicht moeten blijven, evenals nieuwe vaccins die worden geïntroduceerd.
   
• Voorrang geven aan groepen volwassenen (met uitzondering van zwangere vrouwen) zonder specifieke comorbiditeiten of risico's. Risicopatiënten moeten worden geïdentificeerd tijdens het aan de vaccinatie voorafgaande gesprek (bv. voorgeschiedenis van allergische reactie, bloedingsstoornissen, immunosuppressie, enz.).”

De les die we als artsen geleerd hebben is dat de pandemie van Covid-19 als dekmantel heeft gediend voor de overheid om de bevoegdheden van andere zorgverstrekkers uit te breiden, terwijl artsen dag en nacht in de weer waren om patiënten te verzorgen. Dat het vertrouwen van arts en patiënt in de overheid hierdoor afkalft is dan ook niet te verwonderen. Dat de overheid bovendien een conflictmodel introduceert in de eerste lijn is evenmin bevorderlijk voor de volksgezondheid: electoraal wellicht interessant, maar geen voorbeeld van langetermijnsvisie.

U kan het volledige arrest 25/2024 van het Grondwettelijk Hof hier raadplegen.

Lees ook:
Vlaamse Raad WVG: gezondheidsdoelstelling vaccinatie mag nog ruimer

De Vlaamse Raad Welzijn Volksgezondheid Gezin (WVG) is tevreden dat de Vlaamse overheid haar gezondheidsdoelstelling rond vaccinatie actualiseert en haar ambities in een ontwerp van strategisch plan duidelijk maakt. Voor de raad mogen deze ambities nog verder reiken en mag de scope van de gezondheidsdoelstelling breder: niet alleen vaccinatie maar ook infectieziektebestrijding en ook duidelijkheid over vaccinaties met aanbeveling van de Belgische Hoge Gezondheidsraad.

Een universeel beleid vormt het uitgangspunt voor het vaccinatiebeleid. Maar de raad benadrukt in zijn advies dat een voldoende fijnmazige en persoonsgerichte aanpak via populatiemanagement aangewezen is om de doelstelling te realiseren. Vlaanderen moet ook investeren in een vaccinatiebeleid op maat van doelgroepen en buurten. Dit is op te samen op te nemen met de lokale besturen en eerstelijnszones die lokaal en buurtgericht werken.
Lees hier het advies "Gezondheidsdoelstelling vaccinatie" van de Vlaamse Raad WVG d.d. 19.02.2024.