Nieuw zorgprogramma "beroertezorg"
Het zorgprogramma werd ingedeeld in een basiszorgprogramma “acute beroertezorg” en een gespecialiseerd zorgprogramma “acute beroertezorg met invasieve procedures”. De besluiten omschrijven de normen waaraan deze zorgprogramma’s moeten voldoen. De besluiten stellen ook de normen vast voor de netwerken ‘beroertezorg’. Zij wijzigen de normen voor wat de functie voor intensieve zorgen betreft. Tot slot worden alle algemene ziekenhuis verplicht een protocol voor beroertezorg op te stellen.
Ziekenhuisnormen
Zorgprogramma "beroertezorg"
Basiszorgprogramma "acute beroertezorg"
Gespecialiseerd zorgprogramma "acute beroertezorg met invasieve procedures"
Het College voor acute beroertezorg
Normen functie voor intensieve zorg
Het netwerk "beroertezorg"
Ziekenhuisnormen
Een nieuwe verplichting wordt toegevoegd aan de algemene normen die op alle inrichtingen toepasselijk zijn:
“Elk algemeen ziekenhuis keurt, na pluridisciplinair beraad binnen de instelling, een protocol voor beroertezorg goed dat de hoofdlijnen bevat voor de specifieke opvang van de patiënten met een acute beroerte.
Dit protocol behandelt in het bijzonder:
- de specifieke eerste opvang van patiënten met een acute beroerte;
- de modaliteiten met betrekking tot de doorverwijzing van patiënten;
- desgevallend de opvang van patiënten met een acute beroerte in de post-acute fase en de revalidatiefase.
De hoofdgeneesheer en het hoofd van het verpleegkundig departement van het ziekenhuis zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van deze verplichting.
Dit protocol wordt meegedeeld aan en ter beschikking gesteld van de leden van het medisch en verpleegkundig departement van alle vestigingsplaatsen van het ziekenhuis.”
Zorgprogramma ‘beroertezorg’
Het zorgprogramma beroertezorg wordt toegevoegd aan de lijst van reeds bestaande zorgprogramma’s.
Zoals voor alle zorgprogramma’s, zijn ook voor dit zorgprogramma bepaalde verplichtingen voor het ziekenhuis voortvloeiend uit de wet op de ziekenhuizen van toepassing, met name:
- De kwalitatieve toetsing zowel intern als extern van de medische activiteit. Dit implicieert met name het aanleggen van een medische dossier voor elke patiënt, de registratie van bepaalde gegevens en een rapport over de kwaliteit van deze medische activiteit (art. 20 Ziekenhuiswet)
- De verplichting om bepaalde normen na te leven (artt. 66-67 Ziekenhuiswet)
- De voorziene procedures naleven voor de erkenning van het programma en, in voorkomend geval, voor de intrekking of sluiting (artt. 72 e.v. Ziekenhuiswet)
- De mededeling van de beheerder van het ziekenhuis aan de Minister Volksgezondheid van de gegevens m.b.t. de financiële toestand, de bedrijfsuitkomsten, alle statistische gegevens die met zijn inrichting en met de medische activiteiten verband houden (art. 92 Ziekenhuiswet)
Het zorgprogramma ‘beroertezorg’onderscheidt zich in twee afzonderlijke en complementaire programma’s, zijnde het basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ en het gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures ‘.
Basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’
Het basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ richt zich op de diagnose, de behandeling, de opvolging en de revalidatie van patiënten met een acute beroerte, overeenkomstig de richtlijnen en verwijsafspraken opgenomen in het pluridisciplinair kwaliteitshandboek dat dient gebruikt te worden binnen het zorgprogramma, zonder afbreuk te doen aan de vrije keuze van de patiënt.
Het basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ biedt minstens de hierna vermelde procedures aan:
- de dringende opvang en diagnose in de acute fase;
- de therapeutische indicatiestelling, de acute behandeling volgens de laatste stand van de wetenschap en gebeurlijk de doorverwijzing naar een gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’ indien het de vereiste zorg niet zelf kan aanbieden;
- de contactname met het netwerk ‘beroertezorg’ indien het de vereiste zorg niet zelf kan aanbieden;
- de observatie gedurende de acute fase.
Elk basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ moet beschikken over een eenheid ‘beroertezorg’, waarbinnen de behandeling, de verzorging en de observatie van patiënten met een acute beroerte gebeurt. Deze eenheid is architectonisch duidelijk afgescheiden en is gelegen binnen of vlakbij een erkende dienst voor diagnose en geneeskundige behandeling (kenletter D). Deze eenheid beschikt over een minimale capaciteit van vier bij voorkeur exclusief toegewezen, gegroepeerde, erkende D-bedden die specifiek aangemerkt zijn voor beroertezorg met eigen verpleegkundige zorg.
Het zorgprogramma kan op dezelfde vestigingsplaats als de eenheid ‘beroertezorg” minstens een beroep op een dienst medische beeldvorming met C.T.-scan en een zorgprogramma ‘cardiale pathologie’ A.
Pluridisciplinaire equipe
De medische equipe van het basiszorgprogramma bestaat uit drie geneesheren-specialisten in de neurologie, waarvan er één permanent oproepbaar is, derwijze dat hij binnen de kortst mogelijke tijd na de oproep ter plaatse kan zijn en een geneesheer-specialist in de fysiotherapie.
De verpleegkundige zorg moet worden waargenomen door minstens één voltijds equivalent bachelor of gegradueerde verpleegkundige met bewezen en onderhouden bekwaming en met minstens vijf jaar ervaring in de neurovasculaire zorg die continu toezicht houdt op de eenheid. Eén bijkomend voltijds equivalent verpleegkundige, met dezelfde bekwaamheden, wordt voorzien per bijkomend aangevatte schijf van zes opgenomen patiënten.
Tot slot wordt voorzien dat binnen het ziekenhuis een beroep kan worden gedaan op een kinesist, een ergotherapeut, een logopedist, een diëtist en een psycholoog, een maatschappelijk werker of sociaal verpleegkundige.
Al deze bovenstaande personen vormen het pluridisciplinair team van het zorgprogramma.
Kwaliteitsnormen
Men dient gebruik te maken van een pluridisciplinair kwaliteitshandboek voor beroertezorg dat voornamelijk de pluridisciplinaire richtlijnen voor de diagnosestelling, de behandeling, de nazorg en de revalidatie van patiënten met een acute beroerte behandelt; alsook de organisatorische afspraken inzake de verwijzingen van patiënten binnen een netwerk ‘beroertezorg’; en de opvolging van indicatoren op het vlak van proces, kwaliteit en outcome.
Dit kwaliteitshandboek ligt in het ziekenhuis ter inzage van alle artsen, verpleegkundigen en alle andere zorgverstrekkers, met inbegrip van de verwijzende huisartsen evenals de patiënt.
Voor iedere patiënt van het basiszorgprogramma wordt een pluridisciplinair consult georganiseerd waaraan de leden van het pluridisciplinair team deelnemen. Ieder consult wordt weergegeven in het verslag van de behandeling van de patiënt.
Ieder basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ moet deel uitmaken van een netwerk ‘beroertezorg’ waarnaar wordt verwezen indien blijkt dat men de vereiste zorg niet kan aanbieden.
Gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’.
Het gespecialiseerd zorgprogramma richt zich op, benevens de activiteiten binnen het basiszorgprogramma, neurochirurgische ingrepen en bepaalde endovasculaire technieken, rekening houdend met de richtlijnen en/of verwijsafspraken in het pluridisciplinair kwaliteitshandboek dat dient gebruikt te worden binnen het zorgprogramma, zonder afbreuk te doen aan de vrije keuze van de patiënt.
Dit gespecialiseerd zorgprogramma wordt aangeboden als bovenbouw op een basiszorgprogramma. Naast de voorwaarden gesteld voor het basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ voldoet het gespecialiseerd zorgprogramma bijkomend aan onderstaande voorwaarden.
Het zorgprogramma omvat endovasculaire en neurochirurgische procedures en voortijdige secundaire preventie bij patiënten met een acute beroerte.
Het gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’ moet op de vestigingsplaats waar het wordt aangeboden, een beroep kunnen doen op de volgende logistieke middelen:
- faciliteiten voor medische beeldvorming: NMR-scan en digitale subtractie angiografie (DSA);
- beschikbaarheid van beeldvorming van de cerebrale perfusie door CT of NMR 24/24 u, 7/7 dagen met mogelijkheid om irreversibele beschadiging van de hersenen te kunnen onderscheiden van hersenweefsel met een tekort aan zuurstof (penumbra) bij patiënten waarvan het begin van de neurologische symptomen onbekend of onduidelijk zijn, waarbij een behandeling met IV fibrinolyse en/of invasieve endovasculaire behandeling noodzakelijk kan zijn;
- minimum twee exclusief aan het zorgprogramma toegewezen zalen voor diagnostische en interventionele radiologie met flat panel detectoren;
- permanente beschikbaarheid van een operatiezaal voor urgente neurochirurgische ingrepen;
- een erkende MUG-functie al dan niet uitgebaat door een associatie van ziekenhuizen;
- een erkende functie voor intensieve zorgen;
- ICT-faciliteiten voor datatransmissie en teleconferentie zodat overleg tussen de medische equipes in het kader van het netwerk zoals bedoeling in het koninklijk besluit van 19 april 2014 tot vaststelling van de erkenningsnormen voor het netwerk ‘beroertezorg’ op elk ogenblik mogelijk is;
- faciliteiten voor het transport van patiënten met een acute beroerte.
Pluridisciplinaire equipe
De medische equipe bestaat uit minstens twee neurochirurgen en één interventionele radioloog. Voorwaarden m.b.t. beschikbaarheid en expertise worden aan deze geneesheren-specialisten gesteld. Op elk ogenblik moet er ook binnen het ziekenhuis een geneesheer-specialist in de anesthesie aanwezig zijn.
Het zorgprogramma moet tevens beschikken over ‘voldoende toegewezen’ verpleegkundigen die over een verworven en onderhouden bekwaamheid en minstens drie jaren ervaring beschikken inzake angiografie, alsook over een technicus, voltijds verbonden aan het ziekenhuis met een bijzondere bekwaamheid in het ondersteunen van de (hierboven) bedoelde artsen-specialisten.
Kwaliteitsnormen
Het gespecialiseerd zorgprogramma organiseert voldoende ambulante raadplegingen opdat een pluridisciplinair opvolging van de patiënten met een acute beroerte mogelijk is zowel tijdens de behandeling als erna. Tijdens deze raadplegingen is een geneesheer-specialist in de neurologie, een geneesheer-specialist in de neurochirurgie en een geneesheer-specialist in de radiologie beschikbaar.
Het zorgprogramma moet deelnemen aan de registratie van de invasieve procedures die het zorgprogramma uitvoert evenals hun resultaten in termen van herstel van neurologische functies, mortaliteit en complicaties in functie van de ernst van de pathologie van de patiënten. Op basis van deze registratie stelt het zorgprogramma jaarlijks een rapport op waarin de effectieve mortaliteit wordt vergeleken met de mortaliteit voorspeld in functie van de kenmerken van de patiënt.
Dit rapport wordt overgemaakt aan het College van geneesheren voor acute beroertezorg.
Het College voor acute beroertezorg
Het College voor de zorgprogramma’s ‘beroertezorg’ wordt opgericht met het oog op de interne en externe toetsing. Dit College heeft – behoudens de gebruikelijke opdrachten m.b.t. de kwalitatieve toetsing – voornamelijk als opdracht het uitwerken van modellen van pluridisciplinaire kwaliteitshandboeken voor beroertezorg voor de verschillende zorgprogramma’s, het uitwerken van een model voor het jaarlijkse rapport,het benchmarken van elke zorgprogramma met gelijkaardige zorgprogramma’s in andere ziekenhuizen en het publiceren van resultaten en rapporten.
Het aantal geneesheren van het College van geneesheren voor acute beroertezorg, belast met de externe toetsing van de kwaliteit van de medische activiteit, wordt vastgesteld op 18. Het College bestaat uit drie afdelingen: de afdeling “Neurologie” (10 leden), de afdelingen “Neurochirurgie’ en ‘Interventionele radiologie’ (elk vier leden).
Normen functie voor intensieve zorg
Indien het ziekenhuis dat beschikt over een erkende functie voor intensieve zorg tevens beschikt over een erkend gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedure’, dan beschikt de functie intensieve zorg
- over bedposities, bestemd voor patiënten met een acute beroerte die hun vitale functies bedreigt. Deze bedposities zijn speciaal uitgerust voor patiënten die nood hebben aan invasieve monitoring en gespecialiseerde cardiovasculaire ondersteuning. Ze beschikken over alle nuttige faciliteiten voor intensieve behandeling in geval van shock met secundair of complicerend falen van andere orgaansystemen.
- over minstens 2 artsen houder van de bijzondere beroepstitel in de intensieve zorg die over een verworven en onderhouden bekwaming in de neurokritische zorg beschikken.
Het netwerk ‘beroertezorg’
Dergelijk netwerk ‘beroertezorg’ is gericht op het aanbieden van zorgcircuits binnen een bepaald gebied aan patiënten met een acute beroerte, in het kader van een instellingsoverschrijdende juridisch geformaliseerde samenwerkingsovereenkomst. Gelet op de Ziekenhuiswet, is dit netwerk aan dezelfde verplichtingen als het zorgprogramma ‘beroertezorg’ onderworpen (evaluatie van de kwaliteit, erkenning, registratie van gegevens, mededeling van gegevens)
Het netwerk biedt minstens een zorgcircuit voor patiënten met een acute ischemische beroerte en een acute hemorragische beroerte aan, waarbij de modaliteiten worden bepaald voor de volgende gevallen:
- bij tussenkomst van een mobiele urgentiegroep;
- indien de patiënt zich bevindt in een ziekenhuis of dienst van een ziekenhuis, of zelf toekomt op de spoedgevallendienst van een ziekenhuis dat niet beschikt over een basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ of gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’ ;
- indien de patiënt zich in een ziekenhuis bevindt dat beschikt over een basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’ of gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’ dat evenwel niet de vereiste zorg kan bieden;
- de transfer, zo snel als mogelijk na de acute fase, van de patiënt voor nazorg en revalidatie.
Van het netwerk “beroertezorg’ kunnen minstens volgende zorgaanbieders deel uitmaken:
- ziekenhuizen zonder specifieke erkenning op het vlak van beroertezorg;
- ziekenhuizen met een erkenning voor een basiszorgprogramma ‘acute beroertezorg’;
- ziekenhuizen met een erkenning voor een gespecialiseerd zorgprogramma ‘acute beroertezorg met invasieve procedures’;
- een ziekenhuis dat beschikt over een erkende MUG-functie
Ook de huisartsenkringen kunnen deel uitmaken van dit netwerk.
De zorgaanbieders moeten zich wel bevinden in een gebied dat door het netwerk wordt bestreken. Elke zorgaanbieder kan deel uitmaken van een of meerdere netwerken en minstens van het dichtstbij zijnde netwerk.
Het netwerk beschikt tevens over een medisch coördinator. Deze coördinator is een geneesheer-specialist in de neurologie. De modaliteiten van zijn aanduiding worden zijn bepaald in de juridisch geformaliseerde samenwerkingsovereenkomst. De medisch coördinator voert zijn taak uit in samenspraak met de deelnemende zorgaanbieders.
Een overlegorgaan moet worden opgericht. Behoudens de deelnemende zorgaanbieders, worden bij dit overleg ten minste jaarlijks alle patiëntenverenigingen die relevant zijn met betrekking tot beroertezorg betrokken. Dit orgaan heeft voornamelijk als opdracht het nemen van initiatieven met het oog op het verbeteren van de kwaliteit van de zorgverlening (in het bijzonder i.v.m. het verwijzen en terugverwijzen van patiënten); het maken van afspraken omtrent nazorg en revalidatie met inbegrip van de secundaire preventies; en het overleg plegen met de zorgaanbieders op het vlak van beroertezorg die geen deel uitmaken van het netwerk en hen sensibiliseren.
Referenties:
19 april 2014 – Koninklijk besluit waarbij sommige bepalingen van de gecoördineerde wet van 10 juli 2008 op de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen, toepasselijk worden verklaard op het netwerk ‘beroertezorg’ (BS 08/08/2014) – inwerkingtreding 18/08/2014